Zapraszamy do zapoznania się z Biuletynem Izby Cywilnej Sądu Najwyższego 4/2019.
W numerze z kwietnia 2019 r. na szczególną uwagę, moim subiektywnym zdaniem, zasługują:
1. uchwała Sądu Najwyższego (7) z 19 marca 2019 r., III CZP 80/19:
Do ustalania wysokości wynagrodzenia należnego świadczenio- dawcy, który zawarł umowę o udzielenie świadczenia opieki zdro- wotnej, za świadczenie ponadlimitowe wykonane w stanie nagłym nie ma zastosowania art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 1510 ze zm.). W takim wypadku wynagrodzenie ustala się w wysokości świadczenia uzys- kiwanego na podstawie umowy.
2. uchwała Sądu Najwyższego z 8 marca 2019 r., III CZP 88/18:
Uchwała zarządu spółdzielni mieszkaniowej o określeniu przedmiotu odrębnej własności lokali (art. 42 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, jedn. tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 845 ze zm.) może być zaskarżona z powodu jej niezgodności z prawem tylko na podstawie art. 43 ust. 5 tej ustawy.
3. uchwała Sądu Najwyższego z 28 marca 2019 r., III CZP 21/18:
W sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmują- cego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przydzielając tę nieruchomośćna własność jednego z małżonków – ustala jej wartość, jeżeli nieprzemawiają przeciwko temu ważne względy, z pominięciem war- tości obciążenia hipotecznego.
4. uchwała Sądu Najwyższego z 28 marca 2019 r., III CZP 41/18:
W sprawie o zniesienie współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką zabezpieczającą kredyt bankowy i pożyczkę udzieloną współwłaścicielom, sąd – przyznając to prawo jednemu z nich – ustala jego wartość z pominięciem obciążenia hipotecznego, chyba że zachodzą istotne powody przemawiające za jego uwzględnieniem.
5. pytanie prawne – III CZP 18/19 – zadane przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie z 1 marca 2019 r., X GUz 183/18:
„1. Czy oświadczenie wierzyciela w trybie art. 96 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2015 r., poz. 233) może mieć charakter warunkowy?
2. W przypadku pozytywnej odpowiedzi co do pkt 1, czy dopuszczalne jest w postępowaniu wywołanym sprzeciwem w postępowaniu upadłościowym, ustalanie istnienia wzajemnej wierzytelności upadłego wobec wierzyciela i jej wysokości?”
Odpowiedź na to pytanie prawne może mieć szersze zastosowanie, w kontekście odpowiedzi na zagadnienie czy możliwe i dopuszczalne jest dokonywanie jednostronnych czynności prawnych pod warunkiem (np. wypowiedzenie umowy kredytu, oferta itp.).
6. pytanie prawne – III CZP 21/19 – Sądu Okręgowego w Warszawie z 18 lutego 2019 r., XXIII Ga 138/19:
„Czy w przypadku spłaty kredytu w całości przed terminem określonym w umowie, obowiązek obniżenia całkowitego kosztu kredytu z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie kon- sumenckim odnosi się wyłącznie do kosztów rozłożonych w czasie czy też obejmuje koszty jednorazowe, jak na przykład prowizje?”
Bardzo ważne pytanie prawne dotyczące ogromnej ilości umów pożyczek i kredytów podlegających ustawie o kredycie konsumenckim.
Aktualnie również analogiczna kwestia procedowana jest w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej pod sygnaturą C-383/18. Opinia Rzecznika Generalnego TSUE zmierza w kierunku uznania, że w przypadku przedterminowej spłaty kredytu obniżeniu powinny ulec także koszty jednorazowe, jak np. prowizja.
7. omówienie glosy Joanny Szypniewskiej do orzeczenia Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2015 r., IV CSK 590/14:
Zastrzeżenie w umowie o obsługę prawną odszkodowania dla radcy prawnego za zobowiązanie się do postępowania po ustaniu obowiązywania tej umowy zgodnie z ustawowym obowiązkiem zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się on w związku z udzieleniem pomocy prawnej, jest sprzeczne z za- sadami współżycia społecznego i tym samym nieważne (art. 58 § 2 k.c.)
8. omówienie komentarza Krzysztofa Świątczaka do uchwały Sądu Najwyższego (7) z 19 października 2016 r., III CZP 5/16:
Darowizna udziału we współwłasności rzeczy ruchomej przez jednego z dwóch współwłaścicieli na rzecz drugiego powoduje – jeżeli umowa darowizny nie stanowi inaczej – przejście na obdarowanego uprawnienia do odstąpienia od umowy sprzedaży, na podstawie której doszło do nabycia współwłasności rzeczy.
9. omówienie glosy Tobiasza Nowakowkiego do uchwały Sądu Najwyższego z 26 lipca 2017 r., III CZP 30/17:
Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody nie odpowiada za szkodę wyrządzoną przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że szkoda nastąpiła z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności, choćby osoba ta nie została zidentyfikowana (art. 435 k.c.).
10. omówienie glosy Krzysztofa Drozdowicza do uchwały Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2017 r., III CZP 8/17:
Powództwo o opublikowanie sprostowania, o którym mowa w art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.), wytacza się przeciwko redaktorowi naczelnemu właściwego dziennika lub czasopisma, a nie przeciwko osobie fizycznej powołanej na to stanowisko.
11. uchwała Sądu Najwyższego z 12 lipca 2018 r., III CZP 3/18:
W procesie o świadczenie okresowe przysługujące powodowi na podstawie określonego stosunku prawnego za kolejny okres wymagalności, nie jest dopuszczalne ponowne badanie i oce- nianie przez sąd zdarzeń prawnych, odnoszących się do zasady odpowiedzialności pozwanego, w takim zakresie, w jakim były one przedmiotem rozstrzygnięcia w prawomocnym wyroku wydanym w procesie między tymi samymi stronami o świadczenie należne za wcześniejsze okresy wymagalności.
12. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2018 r., IV CSK 713/16:
Orzeczenie o powództwie rozszerzonym w piśmie procesowym niedoręczonym stronie przeciwnej zgodnie z art. 132 § 1[1] k.p.c. nie jest orzeczeniem ponad żądanie (art. 321 § 1 k.p.c.), jego wydanie może jednak w okolicznościach sprawy powodować nieważność postępowania z powodu pozbawienia pozwanego możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.).